In deze artikelserie worden algemene boekhoudtermen toegelicht.
Andere delen in deze serie:
Begrippenlijst L t/m W
Van kolommenbalans en jaarsuppletie, tot bankkoppeling en RGS. Als ondernemer heb je te maken met veel financiële en/of boekhoudkundige vaktermen. Wij hebben er zoveel mogelijk voor je op een rij gezet inclusief een duidelijke uitleg van deze terminologie.
Klik op één van de onderstaande termen om de definitie te bekijken!
Liquiditeit
De liquiditeit van een bedrijf geeft aan in hoeverre het bedrijf kan voldoen aan zijn lopende betalingsverplichtingen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de dynamische liquiditeit en de statische liquiditeit. De dynamische liquiditeit geeft de verhouding aan tussen de inkomende geldstroom en de uitgaande geldstroom. De statische liquiditeit geeft aan in hoeverre het bedrijf met de vlottende activa (voorraden, debiteuren, overige vorderingen en liquide middelen) kan voldoen aan zijn kortetermijnverplichtingen. Het meest gebruikte kengetal om de liquiditeit te berekenen, is de current ratio. De current ratio wordt berekend door de vlottende activa te delen door het kort vreemd vermogen. Naast de current ratio zijn er nog twee kengetallen om de statische liquiditeit uit te rekenen, te weten de quick ratio en het nettowerkkapitaal. De liquide middelen van een organisatie zijn alle bezittingen in de vorm van contant geld (in kas), giraal geld (op de bank) en beleggingen die op zeer korte termijn ‘liquide’ gemaakt kunnen worden, oftewel in geld omgezet kunnen worden.
Proefbalans
Een proefbalans is een overzicht binnen de boekhouding met de totaalbedragen van alle grootboekrekeningen van de betreffende organisatie. Deze proefbalans vormt het tweede onderdeel (kolom) van de kolommenbalans en dient als controlemiddel.
Met een proefbalans controleer je of het totale grootboek in evenwicht is. Van elke grootboekrekening wordt het totaal van de debetzijde, respectievelijk het totaal van de creditzijde in dit overzicht opgenomen. De totaaltellingen van de proefbalans moeten aan elkaar gelijk zijn. In dat geval is de balans in evenwicht en klopt de administratie.
PSD2
De Payment Service Directive 2 (PSD2) is de herziende Europese richtlijn PSD die ook in Nederland geldt. Het doel van deze richtlijn is het bevorderen van innovatie, concurrentie en efficiëntie op het gebied van betaaldiensten. Om bijvoorbeeld het betalingsverkeer buiten de landsgrenzen net zo gemakkelijk, efficiënt en veilig te laten zijn als dat het binnenlandse betalingsverkeer in elk EU-land afzonderlijk al is. Een belangrijk gevolg voor banken is dat zij door PSD2 gedwongen worden om met API’s (koppelingen) hun banksystemen toegankelijk te maken voor derden.
Referentie Grootboekschema (RGS)
Het Referentie Grootboekschema (RGS) is een grootboekrekeningschema dat gebruikmaakt van unieke, gestandaardiseerde coderingen voor financiële gegevens. Voor alle grootboekrekeningen, inclusief de Standard Business Reporting (SBR), waardoor RGS in de gehele financiële keten gebruikt kan worden.
Bedrijven kunnen voor hun financiële administratie hun eigen schema aanpassen aan het standaardschema of koppelen via een Referentie-kenmerk. De totstandkoming van dit uniforme grootboekrekeningschema is een initiatief van de organisatie ‘Referentie GrootboekSchema’, een samenwerking tussen diverse private en publieke (koepel)organisaties van accountants, softwareontwikkelaars en de overheid. Tevens sinds 2015 onderdeel van het Standard Business Reporting programma (SBR).
Het voornaamste doel van het RGS is om bedrijven en de Overheid te helpen om makkelijker en sneller financiële administraties te voeren, te controleren en financiële rapportages te vergelijken. Het is zodoende voor zowel ondernemers als accountants en de Overheid een belangrijk hulpmiddel om efficiënter te werken met zowel interne financiële rapportages als externe rapportages voor bijvoorbeeld de Belastingdienst, banken en het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Rentabiliteit
De rentabiliteit of rendabiliteit van een bedrijf geeft de verhouding aan tussen de winst en het vermogen van het bedrijf, uitgedrukt in een financieel kengetal. De rentabiliteit is een belangrijk kengetal op basis waarvan beslissingen voor de lange termijn gemaakt kunnen worden. Je kunt de rentabiliteit berekenen op verschillende vermogens van een bedrijf, bijvoorbeeld van het totale vermogen (RTV), het totaal in de onderneming geïnvesteerde vreemde vermogen (RVV) of het eigen vermogen (REV). De formules om de rentabiliteit uit te rekenen zijn als volgt:
- RTV = (winst + rente + belasting) / gemiddeld totaal vermogen x 1%
- RVV = interest / gemiddeld geïnvesteerd vreemd vermogen x 100%
- REV = winst / gemiddeld eigen vermogen x 1%
Saldibalans
De saldibalans binnen een boekhouding is het saldo-overzicht van elke grootboekrekening uit de proefbalans. Saldo’s die debet staan in het grootboek, komen debet op de saldibalans en saldo’s die credit staan in het grootboek, komen credit op de saldibalans te staan. De eindtotalen van beide zijden, van de creditzijde en de debetzijde, moeten overeenkomen zodat de saldibalans in evenwicht is. Met de saldibalans maak je de winst- en verliesrekening (resultatenrekening) en de eindbalans op, die tezamen de kolommenbalans vormen.
Scan en herken
De term 'scan en herken’ wordt vaak gebruikt voor digitaliseringstools waarmee je eenvoudig fysieke facturen en bonnen digitaal maakt. Scan bijvoorbeeld met een app op je smartphone een factuur in om de factuur of bon direct daarna online door te sturen naar je boekhouding. Je scant daarbij niet alleen de factuur in, maar de factuur wordt veelal als pdf-bestand ook ‘leesbaar’ voor de software waarin je je boekhouding bijhoudt. Gegevens als de naam van de leverancier en het bedrag van de factuur worden dan – veelal door gebruik van zelflerende software – automatisch door de software herkend en correct in de boekhouding geboekt.
Met name als gevolg van de vergaande digitalisering en de verscherpte voorwaarden die de Belastingdienst stelt rondom de fiscale bewaarplicht van ondernemers en organisaties, bieden ‘scan en herken’ tools uitkomst. Om aan de voorwaarden van de bewaarplicht te kunnen voldoen, is het als organisatie raadzaam om zowel digitale facturen als fysieke facturen en bonnen digitaal te bewaren zodat de complete administratie voor de Belastingdienst gedurende 7 jaren toegankelijk en controleerbaar blijft. Ondernemers die de verantwoordelijkheid voor het correct bewaren van hun administratie willen vereenvoudigen, maken vaak gebruik van een digitaliseringstool ofwel ‘scan en herken’ apps.
Basecone is 1 van de opties:
Basecone en Twinfield - een overzicht
Solvabiliteit
De solvabiliteit van een organisatie is een financieel kengetal dat aangeeft in hoeverre een organisatie afhankelijk is van vreemd vermogen, oftewel van derden aan wie geld verschuldigd is. Het toont de procentuele verhouding tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen, hetgeen iets zegt over de financiële gezondheid van een organisatie.
Om solvabiliteit uit te rekenen, gebruik je de formule:
(Eigen vermogen / Totaal vermogen) * 100%
De norm is 30%. Dus 1/3 van je bedrijf is gefinancierd met eigen geld en 2/3 met geleend geld. Solvabiliteit zegt overigens niets over het feit of je op korte termijn aan je schulden kan voldoen.
Urenregistratie
Betreft registratie van alle gewerkte uren als ondernemer of medewerker. Met een urenregistratie houd je als ondernemer bij hoeveel uren je werkt om bijvoorbeeld bij de Belastingdienst in aanmerking te kunnen komen voor ondernemersaftrek waar een urencriterium voor geldt (minimaal 1225 gewerkte uren per jaar). Een andere reden om uren te registreren is om per project en per klant inzichtelijk te maken hoeveel uren er besteed worden met als doel om bijvoorbeeld gebudgetteerde uren te controleren en bij te sturen voor meer efficiency.
Een urenregistratie kun je handmatig bijhouden in je agenda en Excel of met behulp van een applicatie of online boekhoudpakket specifiek gericht op het registreren van deze uren. Voordelen van online software is dat de registratie altijd en overal toegankelijk is, je eenvoudiger overzicht houdt door wie hoeveel uren voor welke klanten en aan welke projecten gemaakt worden en dat je in de toepassing bovendien direct aan de hand van deze registratie facturen kunt aanmaken en versturen.
Vaste activa
Vaste activa zijn bezittingen van een bedrijf die langer dan een jaar in bezit blijven. Deze activa betreffen aankopen van bedrijfsmiddelen om zelf in gebruik te nemen in plaats van door te verkopen. Kortom, bedrijfsmiddelen die je nodig hebt om je producten of diensten te kunnen ontwikkelen en te verkopen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een bedrijfspand, inventaris en machines.
Welke soorten vaste activa zijn er?
- Immateriële vaste activa (zoals goodwill, octrooien, licenties, ontwikkelingskosten)
- Materiële vaste activa (zoals grond, gebouwen, inventaris, transportmiddelen, machines, installaties, computers, apparatuur)
- Financiële vaste activa (zoals langlopende leningen, deelnemingen, effecten)
Vaste activa in Twinfield Boekhouden: Vaste activa - Getting started
Vreemde valuta
Vreemde valuta is het officieel geldige betaalmiddel in andere landen. Hiertegenover staat de eigen valuta, het betaalmiddel van het eigen land dat geld vertegenwoordigt zoals dat in Nederland sinds 2002 de euro is.
De term munteenheid of munt is vrijwel hetzelfde als valuta. Met dat verschil dat de munteenheid vooral een rekeneenheid is om waarde uit te drukken en valuta het geld zelf vertegenwoordigt. De waarde van een voorraad producten is bijvoorbeeld uit te drukken in een bedrag in euro’s maar wordt niet tot de valuta van een bedrijf gerekend. Tot de valuta van een bedrijf worden uitsluitend geldbedragen op de bank of in kas gerekend.
Belangrijke vreemde valuta zijn de Amerikaanse dollar, de Britse pond en de Japanse yen. Om het voor bedrijven mogelijk te maken om internationaal zaken te doen met landen met een andere valuta, stellen de monetaire autoriteiten met regelmaat vaste wisselkoersen vast tussen de verschillende valuta’s om de vreemde valuta te kunnen omrekenen naar de eigen valuta. Zodoende kan een bedrijf in zijn eigen valuta de in eigen land verschuldigde belasting betalen.
Vreemde valuta in Twinfield Boekhouden:
Is er een handleiding voor vreemde valuta?
Winst- en Verliesrekening
Een winst- en verliesrekening binnen een boekhouding (oftewel de exploitatierekening, resultatenrekening of staat van baten en lasten) geeft over een bepaalde periode een overzicht van de opbrengsten en kosten van een organisatie waarvan het saldo de behaalde winst (positief saldo) of het geleden verlies (negatief saldo) weergeeft. Met andere woorden: in hoeverre het eigen vermogen is toegenomen dan wel is afgenomen.
Een winst- en verliesrekening wordt doorgaans aan het einde van het boekjaar opgemaakt en is onderdeel van de kolommenbalans en jaarrekening. Heeft een winst- en verliesrekening betrekking op meerdere entiteiten, dan spreken we van een geconsolideerde winst- en verliesrekening.
